Παρ’ όλο που έχει ενημερωθεί ο δήμαρχος εδώ και πάνω από έναν χρόνο πως οι συγκεκριμένες αναφορές είναι λανθασμένες (η ΠΕΣΚΟ εδρεύει στην Κονταριώτισσα και όχι στον Άγιο Σπυρίδωνα)ή είναι εν μέρει σωστές αλλά όχι απόλυτες (υπάρχουν και άλλες θεωρίες αναφορικά με την προέλευση του ονόματος της Κονταριώτισσας) ο δήμος Δίου – Ολύμπου αρνείται να διορθώσει τις λανθασμένες αναφορές! Γιατί άραγε;
Δείτε όπως έχει στην ιστοσελίδα του δήμου Δίου - Ολύμπου! Η αναφορές για την Κονταριώτισσα είναι σε "Bold" (έντονη μαύρη γραφή)
Ο Δήμος Δίου — Ολύμπου είναι δήμος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ο οποίος συστάθηκε την 1η Ιανουαρίου 2011 από τη συνένωση των δήμων Ανατολικού Ολύμπου, Δίου και Λιτοχώρου.
Καλύπτει την έκταση από τον ποταμό Αίσωνα, που χωρίζει την Κατερίνη από τη Νέα Έφεσο, μέχρι τον ποταμό Παπαπούλι, που χωρίζει τους Νέους Πόρους από τη Θεσσαλία.
Έδρα του είναι το Λιτόχωρο και ιστορική έδρα του το Δίον.
Ξεκινώντας από το νότο συναντάς τους Νέους Πόρους. Από τα πιο καινούργια χωριά στην Ελλάδα, αφού άρχισε να κτίζεται μόλις το 1976 με σύγχρονο ρυμοτομικό σχέδιο.
Οι κάτοικοι του χωριού, κοντά στους 800 σήμερα, προέρχονται από τους Παλαιούς Πόρους, που σήμερα αποτελεί έναν απίθανο παραδοσιακό οικισμό.
Σήμερα οι φιλόξενοι κάτοικοι του ασχολούνται κυρίως με τον τουρισμό, εκμεταλλευόμενοι την απέραντη χρυσαφένια αμμουδιά.
Οι Πόροι πήραν το όνομά τους από τη λέξη «πόρος», που σημαίνει «πέρασμα», ενώ η παλαιότερη ονομασία του είναι «Πούρλια» που στα σλάβικα σημαίνει «λερωμένος»
Σύμφωνα όμως με τη μυθολογία, ο Πόρος ήταν ημίθεος, γιός του Δία και της Μήτιδος.
Όταν γεννήθηκε η Αφροδίτη, οι θεοί και ημίθεοι έκαναν ένα μεγάλο γλέντι στον Όλυμπο.
Ανάμεσα στους καλεσμένους ήταν και ο Πόρος.
Η Πενία, που σημαίνει «φτώχεια», είχε ακούσει τις φωνές και τα τραγούδια και πήγε στο παλάτι των θεών για να ζητιανέψει.
Ο Πόρος είχε μεθύσει από το νέκταρ, το ποτό των Θεών. Μεθυσμένος όπως ήταν αποκοιμήθηκε στον κήπο του Δία.
Η Πενία, που ήθελε να κάνει παιδί με τον Πόρο, πήγε και ξάπλωσε κοντά του και έτσι συνέλαβε τον Έρωτα.
Λίγα χιλιόμετρα βορειότερα βρίσκεται ο Πλαταμώνας. Χωριό που στην αρχαιότητα αναφέρεται ως «Ηράκλεια», στη σύγχρονη εποχή πρωτοκατοικήθηκε μετά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1912 και την απελευθέρωση της Μακεδονίας, αρχικά από κατοίκους του Παλαιού Παντελεήμονα και μετά το 1922, στο νότιο τμήμα του, από πρόσφυγες από τη Σμύρνη, την Τραπεζούντα και τη Σινώπη όπου κατέφτασαν με το τρένο, που είχε μπει στις ράγες λίγα χρόνια πριν.
Ο Πλαταμώνας, που πήρε το όνομά του από την πλατειά αμμουδιά ή, κατά μία άλλη εκδοχή, από τα πολλά πλατάνια, και είναι το πιο φημισμένο τουριστικό θέρετρο της περιοχής.
Δεν είναι μον’ η θάλασσα πλατιά
Πλατειά είναι κι η αμμώνα
Αλαργινά και να βρεθώ
Ποθώ τον Πλαταμώνα
Ο Πλαταμώνας είναι το λιμάνι του Δήμου μας, που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1980. Βέβαια, η κατασκευή αυτή «πλήγωσε» τις βόρειες ακτές που έχουν υποστεί διάβρωση. Επί χρόνια πασχίζουμε να υλοποιήσουμε τη μελέτη αποκατάστασης για να ξαναζωντανέψουν οι ακτές και μέσα στο χωριό.
Πλήγμα επίσης είναι και η αλλαγή δρομολογίου του τρένου μετά από 90 χρόνια, που διέρχεται από την καινούργια σιδηροδρομική γραμμή έξω από το χωριό.
Η παλιά γραμμή και ο πέτρινος σταθμός έχουν δυστυχώς εγκαταλειφθεί. Βέβαια, έχουν χαρακτηριστεί «μνημεία», αλλά περιμένουν και αυτά την υλοποίηση της μελέτης για την ανάπλασή τους, με την επαναλειτουργία ενός μίνι – τρένου για τοπικά δρομολόγια, από τους Νέους Πόρους μέχρι τη γαλαρία κάτω από το Κάστρο.
Τα υπόλοιπα παραμένουν όπως ήταν, επιβλητικά, γοητευτικά.
Καταγάλανη θάλασσα, χρυσαφένιες ακρογιαλιές, καταπράσινη θέα και στο βάθος το Κάστρο.
Το Κάστρο, Βυζαντινό Οχυρό που επεκτάθηκε μετά τη Δ» Σταυροφορία (με εντολή του Βονιφάτιου του Μομφερατικού, από τον ιππότη του τον Λομβαρδό Ρολάντο Πίκε στα χρόνια της Φραγκικής κατάκτησης, από το 1204 μέχρι το 1218 οπότε και απελευθερώθηκε από τον ηγεμόνα της Ηπείρου Θεόδωρο Δούκα. Η επανάκτηση του Κάστρου του Πλαταμώνα απετέλεσε σημαντικό σταθμό για την μετέπειτα απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Λομβαρδούς. Οι επισκέπτες μπορούν να το απολαύσουν και εντός των τειχών, ενώ έξω από αυτά δίδονται εκστατικές θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες με διοργανωτή κυρίως τον φημισμένο Οργανισμό Φεστιβάλ Ολύμπου.
Αντικριστά με το Κάστρο βρίσκεται ο Νέος Παντελεήμονας.
Καινούργιο χωριό κι αυτό, οι κάτοικοι του οποίου αναγκάστηκαν να εγκατασταθούν στην τοποθεσία αυτή την περίοδο 1967 — 1973, «κυνηγημένοι» από τις πολλές κατολισθήσεις που έπλητταν τον Παλαιό Παντελεήμονα, μετά από έντονες βροχοπτώσεις.
Επικλινές χωριό, με όλα τα σπίτια αντί να έχουν πίνακες ζωγραφικής, να έχουν παράθυρο στο Κάστρο. Με απίθανα καταλύματα, πλατεία που σφύζει από ζωή και τους επισκέπτες όλο τον χρόνιο να απολαμβάνουν το τοπίο, τα απίθανα εδέσματα βουτηγμένα στο μυρωδάτο τοπικό ελαιόλαδο, συνοδευόμενα από κουμαρίσιο τσίπουρο.
Όμως, οι φιλοπρόοδοι κάτοικοι του Παντελεήμονα βρήκαν το κουράγιο και τη δεκαετία του ’80 αναστήλωσαν το Παλιό Χωριό. Το μετέτρεψαν σ’ έναν από τους πιο φημισμένους και προσεγμένους παραδοσιακούς οικισμούς, περιστοιχισμένο από καστανόδασος.
Γραφικά σοκάκια χωρίς αυτοκίνητα, ανθισμένες πέργολες, πέτρινα σπίτια, καταλήγουν στην πλατεία της εκκλησίας του Αγίου Παντελεήμονα που σκεπάζεται από αιωνόβια πλατάνια.
Παραδοσιακά καταλύματα, ταβέρνες, τοπικά προϊόντα και απίθανη θέα προσφέρουν την ευκαιρία στον επισκέπτη να γευτεί το γνήσιο, να αισθανθεί την Ελλάδα.
Σύμφωνα με την παράδοση, μια εικόνα του Αγίου Παντελεήμονα που υπήρχε στην εκκλησία αυτή προστάτευσε τους κατοίκους του από έναν λοιμό, που θέρισε τη γύρω περιοχή, επειδή είχαν προσευχηθεί στον Άγιο.
Στην παραλία του Παντελεήμονα, που είναι καλυμμένη από εκατοντάδες πλατάνια, κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του ’60 τα πρώτα Campings στην Ελλάδα. Ανάμεσα σ’ αυτά λειτουργούν και μικρά ξενοδοχεία και πολλές ψαροταβέρνες με πρωταγωνίστρια την τοπική μαύρη γαρίδα.
Στα σύνορα με την παραλία του Παντελεήμονα βρίσκεται η Σκοτίνα με τη δική της ιστορία. Και το χωριό αυτό καλύπτει το τρίπτυχο παλιός οικισμός, νέος οικισμός και παραλία.
Η ονομασία, οφείλεται στα σκουτιά, τα μάλλινα υφάσματα που υφαίνονταν στην περιοχή, από τα οποία γίνονταν τα πανιά για τα ιστιοφόρα πλοία της εποχής.
Από την Σκοτίνα καταγόταν ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Καλλίνικος.
Από τον οικισμό της Άνω Σκοτίνας, οι κάτοικοι μετεγκαταστάθηκαν στη Σκοτίνα τη δεκαετία του ’60, ενώ η Άνω Σκοτίνα μετατρέπεται με αργούς ρυθμούς σε παραδοσιακό οικισμό, επειδή τμήμα 2,5 χιλιομέτρων του δρόμου που οδηγεί σ’ αυτήν έχει παραμείνει χωματόδρομος.
Στην παραλία της Σκοτίνας μέχρι το 1990 μεσουρανούσε το Camping του ΕΟΤ σε έκταση 550 στρεμμάτων. Όμως η ελλιπής μέριμνα της πολιτείας το οδήγησε σε κλείσιμο, με την προσδοκία σύντομα να λειτουργήσει από ομάδα ομογενών συμπατριωτών μας που το έχουν μισθώσει για αξιοποίηση.
Δίπλα στη Σκοτίνα, σε απόσταση περίπου πέντε χιλιομέτρων, στις όχθες του ποταμού Συ, ανακαλύφθηκε με κοπιώδεις προσπάθειες της ΚΖ’ Εφορείας Βυζαντινών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων, η Ακρόπολη των Λειβήθρων, υπό την επίβλεψη της αρχαιολόγου κ. Έφης Πουλάκη – Παντερμαλή.
Σώζονται ερείπια από αρχαίες εγκαταστάσεις, νεκροταφείο και τμήμα των τειχών, τα οποία κτίστηκαν από το Βασιλιά Αρχέλαο της Μακεδονίας, στα τέλη του 5ου π. Χ. αιώνα.
Σύμφωνα με την παράδοση, στον τόπο αυτό είχε ταφεί ο Ορφέας. Χρησμός της εποχής ανέφερε ότι εάν ο ήλιος αντίκριζε τα οστά του Ορφέα, η πόλη θα καταστρεφόταν από το «συ», που στα αρχαιοελληνικά σημαίνει αγριογούρουνο. Όμως η καταστροφή δεν έγινε από αγριογούρουνο, αλλά η πόλη, κατά τον Παυσανία, καταστράφηκε, όταν πλημμύρισε ο χείμαρρος Συς. Τα ιερά, τα κτήρια και τα τείχη της καταστράφηκαν.
Λέγεται ότι μετά την καταστροφή, ο τάφος και τα οστά του Ορφέα μεταφέρθηκαν σε άλλο σημείο στους πρόποδες του Ολύμπου, ενδεχομένως στο Δίον.
Ήδη τα Λείβηθρα είναι επισκέψιμα. Για να φτάσει κανείς στην Ακρόπολη διασχίζει το απίθανο Πλατανόδασος που ολοένα υποδέχεται και περισσότερο κόσμο στις μυσταγωγικές παραστάσεις που διοργανώνονται.
Και φτάνουμε στα παράλια της Λεπτοκαρυάς, που σημαίνει «φουντουκιά». Βρίσκεται στο μέσο της OlympusRiviera και αποτελεί το μεγαλύτερο τουριστικό κέντρο της περιοχής.
Οι παραλίες της προσελκύουν περισσότερους από όλη την Πιερία επισκέπτες, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που απολαμβάνουν την καταγάλανη θάλασσα και τη θέα του Ολύμπου.
Εμποτισμένοι από τον ορό του Ορφέα, τα μέλη της «Πνευματικής Κίνησης» σε συνεργασία με το σύλλογο «Ορφέας» της Λεπτοκαρυάς, κάθε Κυριακή της Αποκριάς οργανώνουν την αναβίωση του διαμελισμού του Ορφέα από τις Μαινάδες, που λέγεται Γιορτή των Κέδρων, στην οποία οι παρευρισκόμενοι τραγουδούν και στήνουν χορό γύρω από φλεγόμενα κέδρα.
Η γιορτή του Καρνάβαλου της Λεπτοκαρυάς, με την παρέλαση των αρμάτων την Καθαρά Δευτέρα που διοργανώνεται επίσης από το σύλλογο «Ορφέας» είναι ένα ακόμα γεγονός που διατηρεί τη Λεπτοκαρυά στο επίκεντρο των φαντασμαγορικών εκδηλώσεων της μέρας αυτής.
Το οδοιπορικό μας φτάνει στην καρδιά του Δήμου Δίου — Ολύμπου. Στο Λιτόχωρο, την έδρα του Δήμου, με 7.500 περίπου κατοίκους, που είναι κτισμένο στους πρόποδες του Ολύμπου, αναπνέει το οξυγόνο του μυθικού βουνού και την αύρα του Θερμαϊκού, που σαν ένα καταγάλανο χαλί απλώνεται μπροστά του.
Δίπλα του περνάει ο Ενιπέας που το νανουρίζει με τα γάργαρα νερά του που κατεβαίνουν από τις κορυφές του Ολύμπου.
Το Λιτόχωρο είναι η κεντρική Πύλη του Ολύμπου. Η πρόσβαση σ’ αυτόν γίνεται κυρίως από τα Πριόνια.
Ο Όλυμπος διασχίζεται από το διεθνές ορειβατικό μονοπάτι Ε4 το οποίο ξεκινάει από τα Πυρηναία και, διαπερνώντας τα βουνά της Ευρώπης, καταλήγει στον Ταΰγετο και την Κρήτη.
Οι ορειβάτες κατά την ανάβαση τους θα συναντήσουν τα καταφύγια «Δημήτρης Μπουντόλας» στα 945 μ, «Πετρόστρουγγα» στα 2.000 μ., «Σπήλιος Αγαπητός» που διαχειρίζεται η οικογένεια Ζολώτα στα 2.100 μ., «Χρήστος Κάκαλος» στα 2.650 μ. και «Γιόσος Αποστολίδης» στα 2.760 μ.
Από το καταφύγιο αυτό μέχρι την κορυφή «Προφήτης Ηλίας» και «Τούμπα» χρειάζονται 20′ και μέχρι το «Στεφάνι» ή το «Μύτικα», περίπου μία ώρα. Όλα τα καταφύγια λειτουργούν την άνοιξη και τους θερινούς μήνες.
Το Λιτόχωρο μάλλον είναι ο παλαιότερος «εν ζωή» οικισμός της Πιερίας, αφού γίνεται μνεία γι’ αυτό στις αρχές του 16ου αιώνα, όταν ο Άγιος Διονύσιος, ο προστάτης μας, επισκέφθηκε την περιοχή και ίδρυσε το ομώνυμο μοναστήρι στα βορειοδυτικά, το οποίο έχει αναστηλωθεί εσχάτως και προκαλεί δέος στους επισκέπτες.
Οι παλαιότεροι κάτοικοι του Λιτοχώρου ήταν κυρίως νησιώτες, που αποβιβάζονταν στο λιμάνι της Γρίτσας Γι’ αυτό και η τεχνοτροπία του παλιού οικισμού είναι σε νησιώτικό μοτίβο, με λαβυρινθοειδείς δρόμους και στενά σοκάκια. Ίσως για αυτό το Λιτόχωρο ανέπτυξε μεγάλη ναυτική παράδοση. Οι Λιτοχωρίτες καραβοκύρηδες με τα καΐκια και τα ιστιοφόρα τους έλεγχαν σε μεγάλο βαθμό το θαλάσσιο εμπόριο στο Αιγαίο και όχι μόνο. Στην ναυτική αυτή παράδοση έχει τις ρίζες του και το έθιμο των «Σίχνων», κεντημένων λαβάρων που αφιέρωνε στην ενορία του ο κάθε καραβοκύρης. Την ημέρα των Θεοφανίων γίνεται η συνάντηση των «Σίχνων» στην κεντρική πλατεία και ακολουθεί η πορεία εν μέσω Ύμνων μέχρι τον λάκκο του Ενιπέα, όπου τα λάβαρα εμβαπτίζονται στα αγιασμένα ύδατα.
Το Λιτόχωρο φημίζεται για πολλά ακόμη έθιμα όπως ο ανταγωνισμός των «μαχαλάδων» (γειτονιά) για τη συλλογή κέδρων που ο κάθε μαχαλάς καίει την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς.
Ξακουστό είναι επίσης το έθιμο της συνάντησης των Επιταφίων και των Εκκλησιαστικών Χορωδιών στην κεντρική αγορά (παζάρι) του Λιτοχώρου κάθε Μεγάλη Παρασκευή βράδυ.
Από το Τουρκοκρατούμενο Λιτόχωρο δόθηκε το σύνθημα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Τη νύχτα της 15ης Φεβρουαρίου 1878 αποβιβάστηκαν στην Πλάκα, πεντακόσιοι εθελοντές υπό το λοχαγό Κοσμά Δουμπιώτη, οι οποίοι απελευθέρωσαν το Λιτόχωρο και μοίρασαν όπλα στους κατοίκους.
Στις 19 Φεβρουαρίου 1878 σχηματίστηκε η Προσωρινή Κυβέρνηση της Μακεδονίας, με πρόεδρο τον Λιτοχωρίτη Ευάγγελο Κοροβάγκο, διακηρύσσοντας «την ένωσιν της Μακεδονίας μετά της μητρός Ελλάδος». Στις 4 Μαρτίου 1878 περίπου χίλιοι Τούρκοι εισέβαλαν στο Λιτόχωρο καίγοντας και λεηλατώντας ό,τι έβρισκαν μπροστά τους.
Μπορεί η «Επανάσταση του Ολύμπου», όπως έμεινε στην Ιστορία, να απέτυχε αρχικά, ήταν όμως το έναυσμα για τις εθνικοαπελευθερωτικές κινήσεις που θα ακολουθούσαν.
Αν επιχειρούσα να προβάλλω περισσότερο τον Όλυμπο θα τον αδικούσα, διότι την προβολή και διαφήμιση του Ολύμπου με τους δώδεκα Θεούς την έκαναν προ χιλιετηρίδων όλοι οι αρχαίοι συγγραφείς και προ παντός ο μέγας ποιητής της αρχαιότητας ο Όμηρος με την «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια».
Κατά την φαντασία των αρχαίων Ελλήνων και του Ομήρου, ο Όλυμπος ήταν η κατοικία των δώδεκα αθανάτων θεών και εκεί επάνω ήταν το Ανάκτορο, «ο Θρόνος του Δία» που στηριζόταν στην υψηλότερη κορυφή και οι κίονες υποβαστάζονταν από τις άλλες χαμηλότερες κορυφές.
Απ» εκεί επάνω ο Ζεύς εξέπεμπε τις βροντές, τις αστραπές και τους κεραυνούς, άλλα και την ευλογία και το θάνατο!
Σε ένα σημείο της Οδύσσειας περιγράφονται τα Ολύμπια Ανάκτορα του Δία, μια ηλιόλουστη ημέρα:
«Αυτά είπε κι ανεχώρησε η γλυκομάτα Αθηνά.
Στον Όλυμπο, στην άσειστη των αθανάτων έδρα.
Δεν την τινάζουν άνεμοι, μήτε βροχές την δέρνουν.
Μήτε χιονιά σιμώνει αυτού, μον» άπειρη γαλήνη.
Ανέφελη και λευκό φώς ολούθε είναι χυμένο.
Εκεί οι μάκαρες θεοί τέρπονται στον αιώνα».
Επίσης, στον πρόλογο του ακαδημαϊκού Ηλία Βενέζη για το βιβλίο του Ηλία Νικολόπουλου «ο Όλυμπος», εκδόσεως 1957, αναφέρεται:
«Ό Φράνσις Φάρκιουαρ, ό Αμερικανός ορειβάτης, δοκίμασε απ» τους πρώτους, στα 1914, ν» ανεβεί στην υψηλότερη κορφή του Ολύμπου. Είχε νομίσει τότε πώς πάτησε την κορφή. Αλλά, όπως αποδείχτηκε αργότερα, η κορφή — ο Μύτικας — ήταν δώδεκα μετρά υψηλότερα από κει που είχε φτάσει, και ο Μπουασσονά και ο Μπω – Μπωβύ είχαν ήδη προηγηθεί.
Από τότε ό Όλυμπος τον καλούσε να γυρίσει. Σαράντα χρόνια αργότερα, σαν έχασε το παιδί του κι ήταν πικραμένος έως θανάτου, πήρε τη γυναίκα του τη Μάρτζορυ, ξεκίνησαν απ» τη μακρινή Καλιφόρνια, και ήρθαν στην Ελλάδα για ν» ανεβεί ξανά στον Όλυμπο, να κερδίσει τα δώδεκα μετρά που του έλειπαν.
Να ήταν άραγε γι» αυτό; Για τα δώδεκα μέτρα; Καθώς καθόμαστε στο καταφύγιο του Ολύμπου οι δυο μας, κοιτάζοντας από πάνω μας το Στεφάνι και το Μύτικα, που έμελλε να φτάσουμε την άλλη μέρα, τον ρώτησα:
«Γιατί ήρθατε τώρα, στη λύπη σας, στον Όλυμπο; Ήρθατε για τα δώδεκα μετρά; Ήρθατε για να ξεχάσετε;»
Δεν αποκρινόταν. Γύρισα, τον κοίταξα. Ό άνθρωπος έκλαιγε. Σιγανά, διακριτικά, αυτός που είχε κερδίσει τον Βόρειο Πόλο, που είχε ανεβεί στα Ιμαλάια, έκλαιγε. Θέλησα να ζητήσω συγγνώμη.
«Όχι», είπε «Εγώ λυπούμαι που δεν μπόρεσα να επιβληθώ στον εαυτό μου. Όχι, δεν ήρθα να ξεχάσω. Ήρθα να καταλάβω. Μες στην ομορφιά του Ολύμπου, μες στην ομορφιά των απλών ανθρώπων, ή Μάρτζορυ κι εγώ, τώρα που είμαστε λυπημένοι, ήρθαμε να καταλάβουμε τον άνθρωπο. Κάτω απ» τα αιώνια πράγματα, απ» την αιώνια ομορφιά, να εξηγήσουμε τη μοίρα. όχι να ξεχάσουμε. Να εννοήσουμε…» Είπε και κοίταξε ψηλά τους γυμνούς βράχους. Και ολοένα γαλήνευε.
Ό Όλυμπος, έτσι, την ώρα αυτή που ολοένα γύρω μας κατέβαιναν οι σκιές, γινόταν ταυτόσημος με τον Όμηρο, γινόταν πνευματική αιωνιότητα…»
Βορειότερα του Λιτοχώρου βρίσκεται το χωριό Δίο, κτισμένο στη θέση του αρχαίου Δίου.
Εκεί όπου, όπως αναφέρει η μυθολογία, οι Μαινάδες σκότωσαν τον Ορφέα και στον Ελικώνα ποταμό που βρίσκεται βορειοδυτικά του χωριού, προσπάθησαν να καθαριστούν από το αίμα του Ορφέα.
Ο ποτάμιος θεός όμως, αρνούμενος να τις εξαγνίσει, εξαφανίζεται με κόκκινο χρώμα κάτω από το έδαφος και βγαίνει στην επιφάνεια πιο μακριά, σύμφωνα με το μύθο, καθαρός με το όνομα Βαφύρας.
Η πρώτη αναφορά στις πηγές για το Δίον γίνεται από το Θουκυδίδη, που το μνημονεύει ως την πρώτη πόλη από την οποία πέρασε ο στρατηγός της Σπάρτης Βρασίδας το 424 π.Χ.
Το Δίον υπήρξε πολιτιστικό κέντρο κατά τη βασιλεία του Αρχέλαου της Μακεδονίας από το 413 μέχρι το 399 π.Χ., που το επέλεξε λόγω της σύνδεσής του με τη λατρεία των Μουσών και του Δία.
Ο βασιλιάς αυτός κατέστησε την πόλη πνευματικό και πολιτιστικό φάρο της Μακεδονίας, εφάμιλλο με τους Δελφούς και την Ολυμπία.
Έτσι, οικοδομήθηκαν ναοί, θέατρο, στάδιο, τείχη και τοποθετήθηκαν γλυπτά και αγάλματα.
Οι ανασκαφές της δεκαετίας του 1970 που έγιναν υπό την εποπτεία του καθηγητή Δημητρίου Παντερμαλή, έφεραν στο φως το Ιερό της Ίσιδας, τον μικρό ναό της Υπολυμπιδίας Αφροδίτης και το άγαλμά της, το Ιερό της Δήμητρας, ελληνιστικό θέατρο της εποχής του Φιλίππου του Ε΄, ρωμαϊκό θέατρο του 2ου αιώνα, στάδιο, την έπαυλη του θεού Διόνυσου με τα υπέροχα ψηφιδωτά, νεκροταφείο, καταστήματα, λίθινες στήλες στο τέμενος του Δία, ωδείο, μουσικά όργανα, όπως η ύδραυλις, και τα δημόσια λουτρά.
Από το 1983 λειτουργεί το Αρχαιολογικό Μουσείο του Δίου όπου εκτίθενται όλα τα ευρήματα του αρχαιολογικού χώρου.
Το σημερινό χωριό Δίον που παλαιότερα ονομαζόταν Μαλαθριά, αριθμεί περίπου 1.100 κατοίκους, που είναι Βλάχοι από τον Κοκκινοπλό Ολύμπου και Σαρακατσάνοι, ενώ νότια βρίσκονται τα Πλατανάκια, συνοικισμός Ποντίων.
Οι φιλόξενοι κάτοικοι, κυρίως κτηνοτρόφοι, τυροκόμοι και αγρότες, είναι πάντα έτοιμοι να σας υποδεχθούν με τα τοπικά τους εδέσματα, κυρίως ψητά σούβλας και τα παραδοσιακά τους προϊόντα, ενώ υπάρχει εύκολη πρόσβαση στο καταφύγιο «Κορομηλιά» σε υψόμετρο 1.000 μ.. Στη διαδρομή βρίσκεται ο ονειρεμένος καταρράκτης του Ουρλιά, ύψους 18 μ.
Ένα χιλιόμετρο βορειότερα από το Δίον βρίσκεται η Καρίτσα, με κατοίκους κυρίως Ηπειρώτες Βλάχους, καταγόμενους από τη Μηλιά Μετσόβου. Είναι το μεγαλύτερο χωριό του κάμπου με περισσότερους από 2.000 κατοίκους. Αρκετοί κάτοικοι της Καρίτσας, πέρα από την κτηνοτροφία και τις καλλιέργειες, ασχολούνται με την ζαχαροπλαστική αλλά και με τις διεθνείς μεταφορές με τριαξονικά φορτηγά. Η πλατεία της Καρίτσας είναι τόπος συνάντησης για γαστρονομικές απολαύσεις.
Δυτικά της Καρίτσας, περίπου στα πέντε χιλιόμετρα, βρίσκεται η Βροντού. Χωριό που κατοικείται κυρίως από ντόπιους, οι οποίοι ασχολούνται με την παραγωγή καπνού και, τα τελευταία χρόνια, με την παραγωγή σταφυλιών τύπου Grimson τα οποία ήδη εξάγονται παγκοσμίως. Στο χωριό υπάρχει ο οργανωμένος συνεταιρισμός παραγωγών ΣΠΕΚΟ.
Το χωριό βρισκόταν τρία χιλιόμετρα βορειότερα, και καταστράφηκε το 1946 από πυρκαγιά. Το μόνο που διασώθηκε από την Παλιά Βροντού ήταν η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, η οποία έχει ανεγερθεί στα τέλη του 18ου αιώνα.
Άλλα αξιοθέατα είναι το Μοναστήρι της Αγίας Κόρης, προσκύνημα αφιερωμένο σε μια άγνωστη κόρη, η οποία κατέφυγε εκεί για να ξεφύγει από τους Τούρκους.
Επίσης, δυτικότερα, πάνω σ’ ένα βράχο, βρίσκεται η Μονή της Αγίας Τριάδας που χτίστηκε το 14ο αιώνα.
Πεντακόσια μέτρα βόρεια της Βροντούς βρίσκεται ο Άγιος Σπυρίδωνας, με κατοίκους Σαρακατσάνους και Βλάχους από τη Σαμαρίνα. Στο χωριό αυτό υπάρχει σύγχρονο κλειστό γυμναστήριο.
Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την τυροκομία, την παραγωγή καπνού, ακτινιδίων και κερασιών, ενώ και αυτοί τα τελευταία χρόνια καλλιεργούν αμπέλια με σταφύλια Grimson.
Στο χωριό αυτό εδρεύει ο σύλλογος Σαρακατσαναίων «Ο Κατσαντώνης», θεματοφύλακας της ελληνικής παράδοσης, με διαρκείς πολιτιστικές δράσεις και ανταμώματα.
Στο χωριό υπάρχει ο οργανωμένος συνεταιρισμός παραγωγών ΠΕΣΚΟ.
Η Κονταριώτισσα είναι η επόμενη στάση μας, που βρίσκεται δύο χιλιόμετρα βορείως του Αγίου Σπυρίδωνα και μέχρι το 2010 ήταν η έδρα του τότε Δήμου Δίου.
Το όνομα του χωριού προέρχεται από τα κουντουρά, που ήταν άλογα με κοντές ουρές.
Στην αρχαιότητα, βρισκόταν στη θέση του χωριού η αρχαία πόλη Πιερίς, που ήταν η πόλη απ’ όπου ξεκίνησε η λατρεία του Ορφέα.
Στον ίδιο τόπο της αρχαίας πόλης βρίσκεται σήμερα η Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου, το αρχαιότερο βυζαντινό μνημείο της Πιερίας, που χρονολογείται από το 10ο αιώνα. Λειτουργεί κάθε Δεκαπενταύγουστο, οπότε και γιορτάζει όλο το χωριό.
Εκεί κτίστηκε και λειτουργεί από το 1983 το νέο γυναικείο μοναστήρι του Οσίου Εφραίμ, με κοσμοσυρροή απ’ όλη την Ελλάδα για προσκύνημα.
Τον Ιούλιο του 2006 μεταφέρθηκε στο μοναστήρι αυτό από τη Συρία και ένα ιερό λείψανο, το χέρι του Οσίου Εφραίμ.
Το χωρίο αποτελείται από ντόπιους και από πρόσφυγες που το 1924 εγκαταστάθηκαν στον προσφυγικό συνοικισμό, προερχόμενοι από το Νεοχώρι Χηλής, δίπλα στην Κωνσταντινούπολη.
Τέλος, στα όρια της Κατερίνης, στις όχθες του Μαυρονερίου βρίσκεται η Νέα Έφεσος, όπως ονομάστηκε το 1953, από τους Εφέσιους προσφύγες που εγκαταστάθηκαν στη δυτική πλαγιά του χωριού μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Στο υπόλοιπο χωριό κατοικούν ντόπιοι.
Μέχρι τότε το χωριό ονομαζόταν Στουπί ή Σπι. Υπάρχουν δύο εκδοχές. Σύμφωνα με την μια, ονομάστηκε έτσι από το φυτό «στουπί» με το οποίο κατασκεύαζαν σχοινιά πλοίων. Σύμφωνα με την άλλη εκδοχή, στις εκβολές του Αίσωνα σχηματιζόταν ένα «Πι», οπότε οι ναυτικοί που προσέγγιζαν τη στεριά, έλεγαν ότι πηγαίνουν «στου Πι».
Ο Ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που βρίσκεται δίπλα στα κοιμητήρια, είναι αναστηλωμένη μεταβυζαντινή εκκλησία με τοιχογραφίες από τα μισά του 18ου αιώνα.
Προς τιμήν του διεξάγονται στα τέλη του Αυγούστου κάθε χρόνο, μουσικές και χορευτικές εκδηλώσεις, με την ονομασία «Προδρόμεια».
Στο χωριό αυτό πρωτοκαλλιεργήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1970 τα ακτινίδια, άγνωστα έως τότε στην Ελλάδα, και σήμερα αποτελεί το κέντρο της παραγωγής τους.
Αυτός είναι ο Δήμος Δίου – Ολύμπου; Όχι φυσικά. Προσπάθησα να σας πω λίγα πράγματα για την περιοχή μας, μα όσο έγραφα διαπίστωνα ότι δεν φτάνει μια ομιλία για να καλύψει ούτε το ελάχιστο.
Ελάτε στα μέρη μας, ζήστε το βουνό μας, τις θάλασσές μας, την παράδοσή μας, την ελληνικότητα της Μακεδονίας.
Ζήστε τον Όλυμπο που το όνομά του «ζήλεψε» ο Βρετανός εξερευνητής JohnMearesκαι βάφτισε μ’ αυτό το πιο ψηλό βουνό στη δυτική WashingtonStateτο 1778.
Ο τόπος μας από τη Νέα Έφεσο μέχρι τους Πόρους, από το Μύτικα μέχρι το Θερμαϊκό δεν είναι ένα μέρος που πηγαίνεις, αλλά που επιστρέφεις. Όπως τότε ο Φρανσουά και η Μαρτζορυ. Έτσι κι εσείς.
Ελάτε μαζί μας!
Πηγή: www.dion-olympos.gr
Κάτοικος Κονταριώτισσας
